Các em học sinh thân mến, trong lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam, nhà Trần là một triều đại ghi dấu ấn bởi tinh thần quật cường chống giặc ngoại xâm. Chắc hẳn các em đều đã từng nghe đến những chiến thắng vang dội như Vân Đồn, Bạch Đằng, Hàm Tử, Chương Dương… Vậy các em có biết nhà Trần đã ba lần đánh tan quân xâm lược Nguyên Mông hùng mạnh? Hôm nay, hãy cùng thầy cô tìm hiểu về một trong những trang sử hào hùng nhất của dân tộc, về ba lần kháng chiến chống quân Nguyên Mông, bảo vệ đất nước.
Nguyên nhân chính dẩn đến cuộc kháng chiến
- Âm mưu xâm lược: Đế quốc Nguyên-Mông, dưới sự lãnh đạo của Hốt Tất Liệt, muốn mở rộng lãnh thổ và thống nhất châu Á. Việt Nam trở thành mục tiêu xâm lược.
- Lòng yêu nước: Người dân Việt Nam không chấp nhận bị cai trị bởi một thế lực ngoại bang, dẫn đến quyết tâm kháng chiến.
Diễn Biến Các Giai Đoạn
Cuộc Kháng Chiến Chống Quân Mông Cổ Lần Thứ Nhất (1258)
Lần đầu tiên, đế chế Mông Cổ, dưới sự chỉ huy của tướng Ngột Lương Hốt Ba, tràn vào xâm lược Đại Việt năm 1258. Đây là một thử thách lớn đối với nhà Trần non trẻ, mới thành lập được 15 năm.
- Nguyên nhân sâu xa dẫn đến cuộc chiến này là do tham vọng bành trướng lãnh thổ của Mông Cổ.
- Nguyên nhân trực tiếp là nhà Trần không chấp nhận yêu sách bá quyền của Mông Cổ, kiên quyết bảo vệ độc lập dân tộc.
Quân Mông Cổ hùng mạnh với chiến thuật “đánh nhanh, thắng nhanh” đã nhanh chóng chiếm được Thăng Long. Tuy nhiên, nhà Trần đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng:
- Vua Trần Thái Tông và Thái Thượng Hoàng Trần Thánh Tông đã xuống chiếu “Kêu gọi cả nước đánh giặc,” thể hiện quyết tâm bảo vệ đất nước.
- Quân và dân ta đã thực hiện “vườn không nhà trống”, rút lui chiến lược, bảo toàn lực lượng, chờ thời cơ phản công.
Trên dòng sông Thiên Mạc lịch sử, quân dân nhà Trần đã chiến đấu anh dũng, giành thắng lợi vang dội. Trận Đông Bộ Đầu (1258) trên bờ sông Hồng là một minh chứng cho sự kiên cường, bất khuất của quân dân ta.
Sau thất bại này, quân Mông Cổ buộc phải rút khỏi Đại Việt.
Cuộc Kháng Chiến Chống Quân Nguyên Mông Lần Thứ Hai (1285)
Năm 1285, sau khi thục hiện tham vọng thôn tính toàn bộ Trung Quốc, nhà Nguyên – kế thừa đế chế Mông Cổ – lại tiếp tục nhắm đến Đại Việt. Lần này, Thoại Độ được phong làm tổng chỉ huy, dẫn theo một lực lượng lớn mạnh hơn nhiều.
Quân Nguyên chia làm hai đạo tấn công Đại Việt:
- Đạo quân bộ do Thoát Hoan chỉ huy tấn công từ Vân Nam.
- Đạo quân thủy do Toa Đô chỉ huy tấn công từ phía biển.
Mặc dù phải đối mặt với đội quân hùng mạnh, nhà Trần vẫn kiên quyết kháng chiến.
- Vua Trần Nhân Tông đã khẳng định ý chí kiên cường trước nguy cơ xâm lược: “Quyết chiến!.”
- Quân và dân ta tiếp tục thực hiện chiến thuật “vườn không nhà trống”, rút lui để bảo toàn lực lượng, tiêu hao sinh lực địch.
Trên chiến trường, quân dân nhà Trần đã lập nên những chiến công oanh liệt:
- Trận Hàm Tử (1285): Quân ta do Trần Nhật Duật chỉ huy đã chặn đứng bước tiến của quân Toa Đô.
- Trận Chương Dương (1285): Trần Quang Khải đã lãnh đạo quân ta đánh tan đạo quân của Thoát Hoan.
- Trận Vân Đồn (1288): Trần Khánh Dư đã chỉ huy quân ta tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ, làm suy yếu nghiêm trọng quân Nguyên.
Kết quả là, một lần nữa, nhà Trần lại đánh bại hoàn toàn quân Nguyên Mông. Thoát Hoan phải chui vào ống đồng để chạy trốn về nước.
Cuộc Kháng Chiến Chống Quân Nguyên Mông Lần Thứ Ba (1287-1288)
Không từ bỏ ý đồ xâm lược Đại Việt, năm 1287, nhà Nguyên lại huy động một lực lượng lớn hơn nữa, tấn công Đại Việt lần thứ ba. Thoát Hoan vẫn là tổng chỉ huy, quyết tâm phục thù.
Nhà Trần với tinh thần “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” đã tiếp tục lãnh đạo toàn dân kháng chiến. Lịch sử đã ghi nhận những tấm gương sáng ngời như:
- Trần Quốc Tuấn với “Hịch tướng sĩ” đầy khí phách, khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần chiến đấu của quân dân Đại Việt.
- Trần Bình Trọng với câu nói bất hủ “Ta thà làm ma nước Nam, còn hơn làm Vương đất Bắc.”
Trận Bạch Đằng (1288) đã đi vào lịch sử như một trong những chiến thắng quân sự vĩ đại nhất của dân tộc Việt Nam. Bằng mưu trí, quân dân ta do Trần Hưng Đạo chỉ huy đã nhử quân địch vào trận địa cọc trên sông Bạch Đằng, giành thắng lợi quyết định, đập tan hoàn toàn kế hoạch xâm lược của nhà Nguyên.
Kết Luận
Như vậy, nhà Trần đã trải qua ba lần kháng chiến chống quân Nguyên Mông xâm lược (1258, 1285 và 1287-1288) và đều giành được thắng lợi vang dội.
Những chiến thắng này có ý nghĩa lịch sử to lớn:
- Bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc, chủ quyền lãnh thổ.
- Nâng cao lòng tự hào, tự cường dân tộc.
- Khẳng định tài năng quân sự, nghệ thuật chiến tranh độc đáo của dân tộc.
- Để lại bài học kinh nghiệm quý báu về tinh thần đoàn kết, ý chí kiên cường, bất khuất của cả dân tộc trong cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm.
Kháng chiến chống quân Nguyên-Mông là một minh chứng cho sức mạnh và tinh thần kiên cường của dân tộc Việt Nam, góp phần xây dựng lòng tự hào dân tộc cho các thế hệ sau
Các em có suy nghĩ gì về ba lần kháng chiến chống quân Nguyên Mông của nhà Trần? Hãy chia sẻ suy nghĩ của mình ở phần bình luận bên dưới nhé!
